Institut je zdravstvena ustanova tercijarnog nivoa koja obavlja visoko specijalizovanu, dispanzersku i stacionarnu zdravstvenu delatnost iz oblasti psihijatrije odraslih, psihijatrije razvojnog doba, bolesti zavisnosti, kliničke genetike, kliničke psihologije, epileptologije i kliničke neurofiziologije, psihofarmakologije, psihoterapije, prevencije mentalnih poremećaja, kao i zaštite i unapređenja mentalnog zdravlja, medicinske biohemije i medicinskog snabdevanja – farmaceutske delatnosti.

Rad Instituta za mentalno zdravlje zasniva se na tri stuba:

1. Dijagnostika i lečenje

2. Edukacija

3. Istraživanje

Institut je nastavna baza nekoliko fakulteta Univerziteta u Beogradu Medicinskog fakulteta, Fakulteta za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Fakulteta političkih nauka, Filozofskog fakulteta, škola drugih univerziteta: Departmana za psihologiju i Departmana za socijalni rad Univerziteta Singidunum, kao i drugih škola: Visoke strukovne škole za socijalni rad, Srednje, Više i Visoke medicinske škole strukovnih studija.

      U okviru svojih delatnosti Institut se bavi:

• lečenjem mentalnih poremećaja primenjujući utvrđene stručne i doktrinarne kriterijume, odnosno principe dobre kliničke prakse;

• prevencijom mentalnih poremećaja i unapređenjem mentalnog zdravlja;

• elektroencefalografijom, dijagnostikom i lečenjem epileptičnih i drugih paroksizmalnih neuropsihijatrijskih poremećaja

• školovanjem (osnovne i poslediplomske studije), kontinuiranom edukacijom, specijalizacijom i užom specijalizacijom za svoje saradnike, kao i zdravstvene radnike i zdravstvene  saradnike drugih zdravstvenih ustanova i drugih pravnih subjekata;

• istraživanjem iz svih oblasti psihijatrije i srodnih disciplina, kao i oblasti zaštite duševnog zdravlja po principima dobre naučne prakse;

• organizovanjem i sprovođenjem unutrašnje provere kvaliteta stručnog rada;

• utvrđivanjem mera u elementarnim nepogodama i drugim vanrednim situacijama;

• učestvovanjem u reformi zaštite mentalnog zdravlja;

• drugim delatnostima u skladu sa zakonom.